از دام بافی چه می دانید؟

ماهیگیری از دیرباز تا به امرزو یکی از مشاغل مردان انزلیچی بوده است و تور ابزاری ضروری برای این حرفه به شمار می رود؛ البته در گذشته دام‌بافی بیشتر توسط بانوان انجام می‌شد و مردان به دل دریا می زدند و تور پهن می‌کردند و نان از آب می گرفتند.

فاطمه رمضانی، یکی از بانوان انزلیچی است که در گفت‌وگو با ایسنا به سابقه دام‌بافی در خانواده‌اش اشاره کرد و گفت: به یاد دارم زمانی که کودک بودم مادربزرگم و بزرگترها دور هم جمع می‌شدند تا تور ببافند و ما دختربچه ها که کوچک بودیم سعی می‌کردیم این هنر دست را یاد بگیریم.

وی با اشاره به اینکه عموما زنان دام می‌بافتند و مردان برای صید به دریا می‌رفتند، افزود: برای بافتن ابتدا «وِوچاری» می‌کردند بعد نخ را دور «چینی» می‌تاباندند تا جایی که روی آن پُر می‌شد؛ سپس چینی را در یک دست و «لاتک» را در دست دیگر می‌گرفتند و بعد نخ دور چینی را به انگشت بزرگ پای خود می‌پیچاندند و بعد از چرخش به دور لاتک دوبار گره می‌زدند و اولین چشمه دام یا تور بافته می‌شد.

وی ادامه داد: آن روزها دام‌بافی فرصتی برای دور هم‌ آمدن زنان فامیل هم بود و تورها را که تند و تند از هم رد می‌کردند تا بافته شود، آوازهای محلی می‌خواندند و چایی و کاکا(شیرینی محلی) می‌خوردند، اما اکنون بانوانی که دام‌بافی می‌کنند به تنهایی در منزل خود و برای سرگرمی به این کار مشغولند و یا به عنوان آب باریکه و کسب درآمد تور می‌گیرند و دام می‌بافند.

به دلیل نوسان برق نتوانستیم دام‌بافی را صنعتی کنیم

رسول داور، مدیرعامل یکی از شرکت های صادرات و واردات تور ماهیگیری در گفت‌وگو با ایسنا، عنوان کرد: هر ساله با توجه به نیاز بازار سفارش داده و تورها را وارد می‌کنیم که تورهای وارداتی به صورت کلافی هستند و در ابتدا باید «ورچین» شوند تا بتوان آنها را برای بافت مورد استفاده قرار داد.

وی افزود: در حال حاضر تعدادی از بانوان محلی برای بافتن تور اعلام آمادگی کرده‌اند و هر موقع کار و سفارش از طرف صیاد داشته باشیم، به آنها اعلام می‌کنیم و تورها را برای بافت دام تحویل می‌دهیم.

این فعال اقتصادی، با بیان اینکه بانوان دام‌باف تحت پوشش اتحادیه خاصی نیستند و معمولا با علاقه شخصی این هنر را از بافندگان قدیمی فرا گرفته‌اند، تصریح کرد: این بانوان به عنوان کمک هزینه‌ای کوچک برای خود این کار را در منزل انجام می‌دهند.

داور ادامه داد: عرض چشمه‌ها که همان شبکه‌های روی تور است با توجه به نیاز صیاد سفارش گرفته و بافته می‌شود که اندازه‌های مختلف دارد از ۴۱ تا ۸۰ ام.دی است که همه این اندازه‌ها با توجه به نوع ماهی که می‌خواهند صید کنند، تعیین می‌شود.

وی با بیان اینکه ۲۰ سال قبل با همکاری یک شرکت ژاپنی قرار شد دستگاه‌های مورد نیاز برای بافت تور را به انزلی بیاوریم و یک شرکت راه‌اندازی کنیم، گفت: به دلیل نوسان و قطعی برق این منطقه از انجام کار منصرف شدیم، زیرا خمیری که برای تهیه تور آماده می‌شود حساس است و اگر به موقع وارد دستگاه نشود خراب می‌شود.

این فعال اقتصادی تصریح کرد: همان سال ها کارخانه‌ای در بوشهر بود که تور می‌بافت و صیادان از آنجا خرید می‌کردند و یا از طریق نمایندگی‌هایی که در شهرهای شمالی داشت تور را تهیه می‌کردیم؛ البته این شرکت هم ورشکسته و تعطیل شد.

دام‌ها کفاف یک فصل صید را می‌دهند

داور، با بیان اینکه تورهای ماهیگیری با گره بافته می‌شوند، اضافه کرد: تورهایی که بوشهر می‌زد گره‌های درشت داشت و زیر آب معلوم بود و انگار ماهی‌ها هم آن گره‌ها را می‌دیدند و به سمت آن نمی‌رفتند و در عمل هم ماهی‌های بیشتری در دام تورهای سیمی که گره‌های ریزتری داشتند صید می‌شدند و همین باعث شد که کارخانه فروش نداشته باشد و ورشکست شود.

وی با تاکید بر اینکه قیمت تور وارداتی براساس دلار تعیین می‌شود، تاکید کرد: سال گذشته به دلیل نوسان دلار خیلی ضرر کردیم، اما عده‌ای که قبلا با دلار پایین تور وارد کرده‌ بودند از افزایش یکباره قیمت دلار سود خوبی بردند.

این فعال اقتصادی، تولید شرکت خود را انبوه ندانست و اظهار کرد: باید به دنبال بازاریابی در کشورهای خارجی برویم تا نیازسنجی کنیم و به سمت تولید انبوه برویم تا چیزی برای صادرات داشته باشیم.

داور، با بیان اینکه از ۱۵ سالگی وارد فعالیت ماهیگیری شده و بیش از ۵۰ سال است در امور مربوط به این حوزه فعالیت‌ دارم‌، گفت: در گذشته دام‌ها ضخیم بود و با نخ پنبه تهیه می‌شد که به آن «پیراژ» می‌گفتند؛ البته ماهی در آن زمان زیاد بود و برای صید لازم نبود به عمق زیاد دریا برویم. ضمن اینکه دام‌هایی که با نخ پنبه بافته می‌شد دوام زیادی نداشت و زود از بین می رفت.

وی با اشاره به اینکه معمولا دام‌های خریداری شده کفاف یک فصل صید را می‌دهد، خاطرنشان کرد: فصل صید در این منطقه از اواخر مهر آغاز می شود و تا اواخر فروردین سال بعد ادامه دارد.

این فعال اقتصادی تصریح کرد: تور نباید در آفتاب بماند، زیرا مثل خاکستر پودر می‌شود و بلافاصله بعد از هر بار صید جمع‌آوری شده و به انبار منتقل و در سایه نگهداری می‌شود.

داور، با بیان اینکه این روزها واردات سخت است، گفت: قبلا کارت بازرگانی پنج ساله بود، اما اکنون این کارت‌ها یک ساله شده و برای تمدید مجدد آن باید مفاصاحساب دارایی بگیرم و بیمه و شهرداری بروم و با وجود کرونا، پیدا کردن مسئولان و انجام این کارها واقعا زمان‌بر شده است. قبلا در صورت اتمام کارت بازرگانی امکان استفاده از کارت سایر تجار و همکارانمان وجود داشت که اکنون این امکان نیز وجود ندارد.